به نقل از «ایسنا»

نگاهی به «مسجد تاریخی خسروشیر» جغتای

تاریخ انتشار: ۹ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۱۵۴۶۸

ایسنا/خراسان رضوی یکی از بناهای بسیار زیبا و با عظمت ولایت گویان در شهرستان جغتای امروز «مسجد خسروشیر» است. این مسجد در فاصله حدود ۲۰۰متری شمال شرق روستایی با همین نام واقع است.

رجبعلی لباف‌خانیکی، باستان‌شناس خراسانی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در گذشته وقوع برخی از رویدادها یا حضور برخی شخصیت‌ها موجب می‌شد که در برهه‌ای از زمان جایگاه آن رویداد یا آن شخصیت شهره شود و به واسطه آن نام و آوازه، با رونق و آبادانی همراه شود مانند «هگمتانه»، «پاسارگاد»، «شیز»، «الموت»، «پاژ»، «چالدران» و «جوین».

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی اضافه کرد: از جمله جوین که امروزه به دو شهرستان «جوین» و «جغتای» تقسیم شده که در قدیم «ولایت گویان» نام داشته و «یاقوت حموی» در کتاب «معجم‌البلدان» مرزهای آن ولایت را در غرب بسطام، در شرق نیشابور، در شمال جاجرم و در جنوب بیهق (سبزوار) نوشته است.

لباف‌خانیکی ادامه داد: آن ولایت در دوران استیلای مغول در سده هفتم تا پایان دوران صفوی به مرکزیت «فریومد» یکی از ولایات معتبر خراسان بوده و از دوران افشار مرکزیت آن به «آق قلعه» و پس از «محمدشاه قاجار» به «قازری» منتقل شده و پس از تغییر و تحولات زیاد در سال ۱۳۸۶ به دو شهرستان جوین و جغتای تفکیک شده است.

این باستان‌شناس خراسانی عنوان کرد: دشت جوین به دلیل برخورداری از آب و هوای مناسب و خاک حاصلخیز از گذشته‌های دور مورد توجه و سکونت و تردد بوده، اما از اواخر قرن ششم هجری قمری که «شمس‌الدین محمد بن محمد جوینی»‌ ملازمت سلطان محمد خوارزمشاه و مستوفی دیوان او و پسرش سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه را به عهده گرفت، آن خاندان به «صاحب دیوان» معروف شدند و سال‌ها بعد نیز صاحب دیوان بودند.

لباف‌خانیکی ادامه داد: به گونه‌ای که پس از شمس‌الدین، پسرش «بهاءالدین محمد» نیز پس از یورش شحنگان مغول، از زمان چنگیزخان تا ورود هلاکوخان، حدود ۳۵ سال با حکامی که مستقیما از مغولستان به حکومت شهرهای غربی تعیین می‌شدند به‌سر می‌برد و همچنان صاحب دیوان بود و در نهایت «اوکتای قاآن» جانشین چنگیز صاحب دیوانیِ کل ممالک را به او داد. در سال ۶۵۱ هجری قمری «امیر ارغون» حکومت عراق و یزد را به بهاءالدین محمد جوینی داد. بهاءالدین در ۶۰ سالگی فوت کرد.

وی گفت: «عطا ملک جوینی» پسر بهاءالدین محمد جوینی نیز پیش از ۲۰ سالگی به کار تحریر و امیر دیوانی مشغول شد و با منشیان امیر ارغون همراه شد و ۶ بار امیر ارغون را در سفرهایی که جهت ارائه گزارش مالی به «قراقوم» پایتخت مغولان داشت، همراهی کرد. در هر یک از آن سفرها عطاملک نه تنها مناطق مختلف را از نزدیک مشاهده می‌کرد، بلکه با سران و حکمرانان و شاهزادگان و خاندان مغول از نزدیک ملاقات می‌کرد و مواد کتاب تاریخی مورد نظر خود را فراهم می‌آورد تا اینکه مجموعه آن اطلاعات را تدوین و براساس آن اطلاعات کتاب ارزشمند و وزین«تاریخ جهانگشا» را در سال ۶۵۸ هجری قمری نوشت.

لباف‌خانیکی اضافه کرد: عطاملک پس از آمدن هلاکوخان به ایران در سال ۶۵۴ هجری قمری نیز جزو ملازمان خاص و دبیران مقرب هلاکو شد. روزبه‌روز مقامش رفیع‌تر شد و همه جا هلاکوخان را همراهی می‌کرد.

وی عنوان کرد: پسر دیگر بهاءالدین جوینی و برادر عطاملک جوینی «شمس‌الدین محمد جوینی» بود که او هم به مقامات عالی رسید. در سال ۶۶۳ که هلاکوخان در گذشت، پسرش «ابقا» وزارت را به برادر عطاملک یعنی شمس‌الدین محمد جوینی داد در حالی که عطاملک جوینی در آن مدت حاکم مستقل بغداد و کلیه عراق عرب بود. به همین دلیل با جایگاه‌های رفیعی که خاندان جوینی داشتند توانستند منشأ نام و آوازه و عمران و آبادانی برای ولایت جوین شوند که اکنون آثار و شواهد آن دوران طلایی در جای‌جای منطقه مشاهده می‌شود.

لباف‌خانیکی اظهار کرد: یکی از بناهای بسیار زیبا و با عظمت ولایت گویان در شهرستان جغتای امروز «مسجد خسروشیر» است. این مسجد در فاصله حدود ۲۰۰متری شمال شرق روستایی با همین نام واقع است.

وی گفت: خرابه‌های مسجد خسروشیر بر میانه تپه ماهورهایی حاصل از تخریب و انهدام فضاهای معماری آجری و خشت گلی قرار گرفته است. بخشی از دیوارهای ایوان قبله تا پاکار طاق باقی‌مانده و حدود ۹ متر ارتفاع دارند. انگاره‌های اندکی که از سقف برجای مانده معلوم می‌دارد که پوشش ایوان جناقی و به طریق طاق بوده است.

لباف‌خانیکی اضافه کرد: بر هریک از بازوهای جانبی ایوان ۲ درگاهی به طرفین و احتمال زیاد شبستان‌ها باز می‌شده است. یکی از درگاهی‌های دیوار شرقی ایوان که کمتر آسیب دیده، به تزئینات و کتیبه‌هایی آراسته شده است. این درگاهی از درون یک طاق‌نما باز شده و پخی قوس جناقی و لچکی‌های دو طرف طاق با کتیبه و گچبری زینت یافته است.

وی ادامه داد: گچبری، اسلیمی و نقوش گیاهی برگ کنگری و دوایر متداخل، صلیب‌های ترئینی متصل به هم و خطوط متقاطع از جمله تزئینات ایوان است که از سطح عمومی دیوارها برجسته‌تر و قابل مقایسه با تزئینات بناهای هم عصر آن مانند «مسجد جامع ورامین» و «گنبد الجایتو در سلطانیه» به جهت اهمیت و زیبایی است.

لباف‌خانیکی تصریح کرد: همچنین بر سطح محوطه باستانی خسرو شیر انبوه قطعات آجر، گچ و سفال‌های متعلق به قرون اولیه اسلام تا قرن دهم هجری قمری پراکنده شده است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: گردشگري سبزوار مسجد مساجد خراسان باستان شناسي استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری استانی شهرستانها نوروز 1402 زنجان گردشگري استانی سیاسی استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری استانی شهرستانها لباف خانیکی صاحب دیوان هجری قمری شمس الدین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۱۵۴۶۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نگاهی به مسایل اقتصادی کشور، در برنامه گفتگوی اقتصادی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما،  فرشاد پرویزیان، مجری برنامه گفتگوی اقتصادی در گفتگو با شبکه خبر در بخشی از سخنانش درباره موضوع برنامه گفتگوی اقتصادی گفت: موضوع این برنامه طبق شرایط و اولویت‌های اقتصادی کشور تعیین می‌شود در اتاق فکری که در رادیو گفتگوست.

وی افزود: در این برنامه تلاش می‌شود با طرحی موضوعات و با نقد خیلی جدی و بدون تعارف، راه حلی ارائه شود و در آخر به این سمت پیش بریم که حالا چکار باید کرد. توجه به ذائقه مخاطب از طریق پیامک‌هایی که ارسال می کنند و نکاتی که مورد نظرشان است در این برنامه به طور جدی مطرح می شود.

وی درباره نقطه تمایز این برنامه با دیگر برنامه‌های اقتصادی گفت: پرداختن به موضوعات مختلف در برنامه‌های مختلف از زوایای مختلف هیچ ایرادی ندارد، آنچه چیزی که مهم است اقناع مخاطب است و این مخاطب فقط مردم نیستند، مسئولان ارشد اقتصادی و برنامه ریزان تا به سمت درست برنامه ریزی کنند.

وی در پاسخ به این سوال که برنامه هایی مختلفی درباره موضوعات اقتصادی صحبت می کنند و رادیو گفتگو چرا درباره مسایل اقتصادی گفتگو می کند، گفت: رادیو گفتگو محل اندیشه هاست، در واقع دیدگاه‌های اندیشه ورزی مطرح می‌شود فضا، فضای اندیشه است. نمی شود گفت، چون شبکه‌های مختلفی به مسایل اقتصاد می‌پردازند، اینها تکراری است، مسایل اقتصادی زیاد است و باید از زوایای مختلف پرداخته شود تا هم به راه حل برسیم و هم مخاطب اقناع بشود.

وی درباره تفاوت گفتگوی اقتصادی به لحاظ اجرا با سایر قالب‌های گفتگو گفت: گفتگوی اقتصادی در یک نگاه، بسیار سخت است، برای اینکه شما باید مسایل اقتصادی را مسلط باشید، بدانید از چی صحبت می‌کنید، حرف‌های زرد در حوزه اقتصاد نباید گفت، متغیر‌هایی که درباره آن صحبت می‌کنید آسان نیستند و باید خیلی دقت کرد، به راحتی نباید راه حل ارائه داد. سختی گفتگوی اقتصادی این است که اولا باید اطلاعات جامع در حوزه اقتصادی داشته باشید و دوم؛ اقتصاد علم است، وقتی علمی صحبت می‌کنید نمی‌توانید پیشگویی کنید، باید به طور علمی بتوانید پیش بینی کنید، مسیرها و روند‌ها و این روند‌ها را در طول زمان هدایت بکنید و اینکه آیا می‌توانید بر روی انتظارات اقتصادی فعالان اقتصادی در جامعه اثر بگذارید یا نه.

وی در پاسخ به این سوال که چه می‌شود کرد این موضوع‌ها برای مخاطب قابل فهم‌تر باشد، افزود: این روز‌ها اگر چه مسایل اقتصادی سخت است اما برای مخاطب قابل درک است. در حوزه اقتصادی فقط سخت خبر نیست، نرم خبر‌ها هم هستند، وقتی وارد دنیای فناوری‌ها و اقتصاد دیجیتال می‌شوید، با یک فضای نرم خبر جذاب بخصوص برای جوانان رو به رو می‌شوید.

وی گفت: گفتگوی اقتصادی به مراتب راحت‌تر شده است از جهتی که شما می‌توانید به خیلی از مسایل بپردازید، مثلا در سه دهه پیش حتی اجازه نمی‌دادند درباره افزایش نرخ نقدینگی صحبت کنید اما الان به راحتی می‌توانید صحبت کنید که چرا نقدینگی را افزایش دادید. پس گفتگو اقتصادی به جهت اینکه  دسترسی به موضوعات قابل طرح بیشتر شده، به مراتب اوضاع بهتر شده است، اما به جهت مسایل پیچیده اقتصادی که پیش آمده و آنچه که در حوزه اقتصاد داریم طرح این نکات و ارائه راه حل‌ها داستان را سخت کرده است به جهت تبحر در مسایل اقتصادی و حل مشکلات.

کد ویدیو دانلود فیلم اصلی